IDUAM danışmanlık hizmetleri aşağıda verilen İstatistik Meslek Değerleri ve Etik İlkelerine bağlı olarak gerçekleştirlmektedir. Ayrıca danıçmanın ve danışanın sorumlulukları aşağıda verilmiştir. Bu bölüm Eskişehir Osmangazi Üniversitesi ESİMER tarafından hazırlanan belgeler kullanılarak hazırlanmıştır.
Meslek İlkeleri
- Bağımsız, tarafsız ve sorumluluk sahibi olmak
- İstatistik bilgisini toplumun ortak çıkarları için kullanmak
- Sözel ve yazılı olarak, etkin biçimde iletişim kurabilme yeteneğine sahip olmak
- Sorunların çözümü için analitik düşünce yapısına sahip olmak
- Veri toplama ve istatistiksel yöntemlerin amaca uygunluğundan sorumlu olmak,
- Verilerin gizliliği konusunda duyarlı olmak
- İstatistik ile ilgisi olan veya olmayan kişi/kuruluşların istatistik ile ilgili sorunları çözmesine yardım etmek için istekli olmak
- İstatistiksel yöntemler hakkında yeterli bilgiye sahibi olmak
- Bilgisayar ve istatistik programlarını etkin biçimde kullanabilmek
- İstatistiksel yöntemleri doğru kullanmak veya yeni durumlara uyarlayabilmek
- İstatistik alanındaki yenilikleri yakından takip etmek
- İşin başarılmasına yetecek kadar istatistik yöntemleri kullanmada öz güven sahibi olmak
- Önerilen istatistiksel çözümün geçerliliğine danışanı/ilgili kurumu inandırmak ve doğru önlemin alındığını göstermek
- Verilerin derlenmesinde kendi deneyimini geliştirmek
- İstatistiksel yöntem ve sonuçları denetlemek, süreci izlemek ve sonlandırmak
- Danışandan gelecek baskılardan etkilenmeden istatistik bilimini kullanmak ve sonuçlar üretmek
- Danışanın bildirdiği süre bitimlere uymak
- Danışanın uzmanlık konusunu anlamak için çaba sarf etmek ve onun ile benzer dilden konuşabilme yeteneğinin olması
- Danışanlarla danışmanlık hizmeti süresince düzenli olarak iletişimde bulunmak
- İstatistik analiz sonuçların mantıksal tutarlılığı ve yeterliği için çalışmak, aksi durumlarda sonucu danışana iletmek ve çözüm önerisi getirmek
- Danışanların kendi raporlarını yazmalarına ve raporlama sürecine yardım edebilmek
Etik İlkeler
- Doğru sonuçları verecek istatistiksel yöntemleri kullanmak ve tarafsızlık ilkesinden vazgeçmemek.
- İstatistiksel analiz sonucunda ortaya çıkabilecek yanlış yorumlama ve sonuçların yanlış kullanıma karşı önlem almak.
- İstatistik analiz sonuçları ile ilgili yol gösterme sürecinde kendi yetkinlik alanında kalmaya dikkat etmek ve gerekirse konuyla ilgili uzmanlığı olanların görüşünü almak.
- İstatistiksel analiz yöntemleri kullanılarak önerilen yöntemle birlikte, seçeneklerin üstünlük ve zayıf yönleri konusunda danışan kişiye/kuruma tarafsız bir değerlendirmede bulunmak.
- Önerilen istatistiksel araştırma için önceden belirlenmiş sonuçların çıkarılmasına yönelik sözleşme koşullarını red etmek.
- Toplumun istatistik bilimine olan güvenini korumak adına, sonuçların güvenilirliği konusunda doğru açıklamalar yapmak
- Araştırma kapsamındaki denekleri, her tür zarara karşı korumak.
Danışman’ın sorumluluk ve yükümlülükleri
- İstatistiksel araştırmanın, örnekleme teknikleri sayesinde danışanın düşüncelerini de alarak araştırma sonuçlarının olası kullanım biçimlerine yönlendirmek,
- Danışanın, tanımlara ya da önerilen araştırma yöntemine ilişkin olası zorlukların neler olduğunu önceden görmesini sağlamak,
- Tam ve güvenilir sonuçlara erişmek için gerçekten gerekli olmayan, maliyeti yüksek ve erişilemez doğruluk ve duyarlık düzeylerini amaçlamaması konusunda danışana gerekli uyarıları yapmak,
- Danışanı, tasarım ve uygulama aşamalarındaki kendi sorumluluklarını yerine getirmeye yönlendirmek,
- Danışanın onayıyla, araştırma sorununu istatistiksel biçimde ifade etmesine yardımcı olmak,
- İstatistikçi ve danışanın karşılıklı sorumluluklarının mantıklı bir paylaşımını ortaya koymak,
- Bir ya da bir kaç uygun istatistiksel planın ortaya koymak, bu planların olumlu ve olumsuz yanlarını danışana açıklamak,
- İstatistik kuramı ile bir araştırmanın sonuçlarından ulaşılabilecek her hangi bir çıkarsamanın ancak örneklemin alındığı evrene ve çalışmanın yöntemlerine, doğruluk ve duyarlık düzeyleri ile çalışma için gösterilen çabanın türüne ve boyutuna bağlı olacağını belirtmek,
- Araştırma çalışanlarının uyum ve birliğinin geliştirmesinde, çalışma hızının arttırılmasında, hataların azaltılmasında, maliyetlerin düşürülmesinde, yapılan işlerle ilgili kayıtların uygun ve eksiksiz bir biçimde tutulmasında, danışana yardımcı olacak istatistiksel denetleme yöntemlerinde yardımcı olmak,
- Sonuçların istatistiksel güvenilirliği üzerine bir rapor hazırlamak,
- Danışanın araştırma sırasında ve sonrasında hayal kırıklığına düşmesini önlemek
danışmanın sorumlu olduğu yükümlülüklerdir.
Danışan’ın sorumluluk ve yükümlülükleri
- Elde edilecek istatistiksel bilginin türüne ve sınama, inceleme, soruşturma ya da görüşme gibi gözlem için seçilen birimlerden bilgi alma yöntemlerine karar vermek,
- Önerilen çerçevenin yeterliğini onaylamak,
- İstatistiksel yöntemlerin ve istatistiksel çıkarımların kapsam ve sınırlarına ilişkin olarak istatistikçinin savunma dayanağı olan modeli onaylamak,
- Verilerin tablolar halinde veya çeşitli paket programlarda girişi için tasarım yapmak,
- Araştırmanın amacı, olanakları, zaman ve maliyet açısından uygun olacak istatistiksel tekniğin seçimi için danışmana gerekli bilgileri vermek,
- Örneklem için çerçeve hazırlamak,
- İstatistikçinin belirttiği şekilde örneklemi seçmek,
- Bunun için araştırma–soruşturma, alan ya da laboratuar çalışanlarının eğitimi-denetimi sağlamak,
- İstatistiksel çözümleme için veri tabanını oluşturmak,
- Örneklem planının öngördüğü tahmin yöntemleri doğrultusunda verilerin işlenmesi, tablo haline getirilmesi ve gerekli hesaplamaların yapılmasını sağlamak,
ve benzeri işler için
- Gerekli düzenlemeleri yapmak,
- Yönergelerden her hangi bir sapmayı, istatistikçinin düzeltmesine olanak vermek için derhal istatistikçiye bilgi vermek,
- Gerçekleşen işlerin bir kaydını tutmak
gibi, araştırmacının kendi ilgi alanını ilgilendiren konulardadır.
